Als je op pad gaat in de natuur wil je natuurlijk zo veel mogelijk genieten van de omgeving. Verdwalen is wel het laatste waar je aan denkt. Toch is dat verkeerde pad zo ingeslagen, zeker wanneer je je in een prachtige omgeving bevindt en je volop van de natuur aan het genieten bent. Deze korte introductie in kaartlezen en navigeren geeft je de de eerste tips die je zullen helpen bij het plannen van je tocht!
Routemarkeringen tijdens het wandelen
Wandelroutes worden op verschillende manieren gemarkeerd. Wanneer je niet echt de hoogte in gaat en in de omgeving van de bewoonde wereld blijft, zul je bordjes tegenkomen met plaatsnamen en afstanden. Ga je meer de bergen in, dan moet je het doen met markeringen op stenen en steenmannetjes (opgestapelde stenen). Deze markeringen bestaan vaak uit rood-witte strepen of stippen, rode kruizen of pijlen, dit verschilt per land. Als je de bergen ingaat, zorg dan dat je van tevoren weet welk soort markering er gebruikt wordt. Het kan zijn dat je in de bergen nog wel bordjes tegenkomt met een bestemming erop, dit zal dan meestal de weg naar een berghut zijn. In plaats van de nog af te leggen afstand zal hier meestal de tijd op staan die het nog duurt om hier naartoe te lopen. Neem dit met een korreltje zout en gebruik zo’n bordje vooral als indicatie. Dit is afhankelijk van o.a. de weersomstandigheden en je eigen looptempo.
Kaart
Een kaart? Ik heb Google Maps! Waarom heb ik dan nog een kaart nodig?
Zonder kaart kan je simpelweg niet op pad gaan in de bergen. Hierop kun je allerlei gegevens aflezen die Google Maps je niet geeft, zoals het soort pad, hoe groot de hoogteverschillen zijn die je op het pad tegenkomt, het soort vegetatie en nog veel meer informatie. Dit wordt altijd toegelicht in de legenda van de kaart. Een legenda is een overzicht waarop staat wat elk symbool, kleur etc. betekent. Elke kaart heeft zijn eigen ‘doel’. Afhankelijk van dit doel valt hier dus verschillende informatie op af te lezen. Op een wegenkaart vind je bijvoorbeeld niet de informatie die je nodig hebt voor je wandeltocht. Kijk van tevoren goed of de kaart die je wilt kopen dus wel alle informatie bevat die belangrijk is voor jouw tocht. Een bijkomend voordeel van een kaart is dat je daarmee niet afhankelijk bent van een batterij. Daarnaast bevat een kaart veel informatie die belangrijk is als je door bijvoorbeeld slecht weer de omgeving niet kunt zien.
Schaal
Naast allerlei informatie over de omgeving en het landschap, staat er ook altijd zo’n vaag rekensommetje op de kaart. Bijvoorbeeld 1 : 50.000 of 1 : 25.000. Dit sommetje is eenvoudig gezegd de factor waarop de kaart verkleind is ten opzichte van de werkelijkheid. Op een kaart met een schaal van 1 : 50.000, is alles dus 50.000 keer zo klein. Of nog simpeler: 1 cm op de kaart is in werkelijkheid 50.000 cm, oftewel 500 m. En op een kaart met een schaal van 1 : 25.000 is 1 cm op de kaart dus in werkelijkheid 25.000 cm, dus 250 m. Niet onbelangrijk om dit te weten wanneer je wilt uitrekenen hoe ver het nog is tot je bestemming en in te schatten hoe lang je hier nog over zal doen. Daarnaast zal de kaart met een schaal van 1:25.0000 meer details kunnen laten zien, maar is het gebied dat je kunt zien op de kaart wél weer kleiner. Allemaal zaken om rekening te houden bij het uitzoeken van de voor jou geschikte kaart!
Hoogtelijnen; onmisbaar bij kaartlezen en navigeren
Je kaart is 2-dimensionaal, maar om toch duidelijk af te kunnen lezen hoe steil een bepaalde helling is, zie je op een kaart hoogtelijnen. Een hoogtelijn verbindt alle punten op een specifieke hoogte rondom een bepaalde berg of heuvel met elkaar, een belangrijk gegeven bij het kaartlezen en navigeren.
Je ziet op je kaart als het goed is meerdere hoogtelijnen naast elkaar liggen. De lijnen zijn niet willekeurig op de kaart gezet, maar elke lijn staat voor een bepaalde hoogte. Het verschil tussen deze lijnen is het hoogteverschil wat je op de berg of heuvel moet afleggen. Wat het hoogteverschil tussen de lijnen is, verschilt per kaart en staat in de legenda. Hiermee kun je heel gemakkelijk voorspellen hoe steil of vlak een helling is! Hoe dichter de lijnen op de kaart op elkaar liggen, hoe steiler de berg of heuvel is. Handig om te weten, want zo weet je hoe steil de klim of afdaling is die je te wachten staat. In dit filmpje wordt het met behulp van duidelijke voorbeelden uitgelegd hoe het werkt:
Hoogtelijnen geven je onmisbare informatie bij het kaartlezen en navigeren. Werkt de video niet? Bekijk ‘m op YouTube.
De informatie over hoogtelijnen is ook weer belangrijk voor de tijdsinschatting van je tocht. Op de kaart kan je route op een bepaald stuk maar heel kort lijken, maar als de hoogtelijnen op dit stuk erg dicht bij elkaar liggen leg je horizontaal dus weinig afstand af, maar heb je dus wel wat hoogteverschil te overbruggen. Hierdoor neemt de route veel meer tijd in beslag!
Handige hulpmiddeltjes
Je kaart is weggewaaid door slecht weer, onleesbaar geworden door de regen, je hebt ‘m laten liggen bij je laatste pauzeplek… Wat de reden ook is, je kan je kaart niet meer gebruiken én je telefoon is leeg waardoor Google Maps ook geen optie is. Lastig! Hieronder nog een paar leuke feitjes waar je tijdens een trip altijd op terug kan vallen.
Stand van de zon
De aarde draait iedere dag een rondje om zijn eigen as en doet hier iedere dag ook even lang over. Dit betekent ook dat de zon elke dag op hetzelfde moment op dezelfde plek staat ten opzichte van de aarde:
- om 06.00 in het oosten
- om 09.00 in het zuidoosten
- om 12.00 in het zuiden
- om 15.00 in het zuidwesten
- om 18.00 in het westen
Het is wel zo handig om er rekening mee te houden dat dit geld voor het noordelijk halfrond. In het zuidelijk halfrond gaat de zon ook wel van oost naar west, maar dan is de zon in het noorden te zien. Deze tijden zijn gebaseerd op de zomerperiode, zonder rekening te houden met zomer- en wintertijd. Tijdens de zomertijd moet je overal dus een uurtje vanaf halen.
Analoog horloge
Als je een analoog horloge hebt, kan je hier het zuiden mee bepalen, en vervolgens dus ook het noorden, oosten en het westen. Je wijst met de kleine wijzer van je horloge naar de zon. Het zuiden ligt dan precies tussen de kleine wijzer en de twaalf. Ook hier moet je rekening houden met eventuele zomertijd.
Werkt de video niet? Bekijk ‘m op YouTube.
De sterrenhemel
Een trucje voor ‘s nachts, is op zoek gaan naar de grote beer. Het sterrenbeeld de grote beer is net een steelpannetje. Als je de opstaande rand van het pannetje vijf keer verlengd, kom je uit bij de poolster die precies in het noorden staat. Het wel handig om hierbij te vermelden dat de poolster alleen te zien is vanaf het noordelijk halfrond.
De tips in dit artikel geven je hopelijk een beetje een beeld van wat er komt kijken bij kaartlezen en navigeren. Het vergt wat oefening om helemaal door te krijgen hoe het nou precies zit met de hoogtelijnen en hoe je een route plant. Maar zoals met veel dingen: oefening baart kunst. Dus pak voor je volgende trip die kaart er eens bij, zoek een leuk gebied in de omgeving op en ga op onderzoek uit!
Je reis is voorbereid, je kaart is gekocht, maar hoe krijg je alles op een praktische manier in je rugtas? Deze zeven tips helpen je op weg!
—————
Disclaimer: Dit artikel bevat affiliate links. Dat betekent dat wij een kleine vergoeding krijgen als jij iets aanschaft via deze links. Geen zorgen, je betaalt hiervoor niets extra’s!
